آموزشگاه شبکه و امنیت ایفل

اولین آموزشگاه تضمین کننده اشتغال دانشجویان در ایران

ایفل نت

تفاوت روتر و سوئیچ در شبکه

با تفاوت روتر و سوئیچ در شبکه آشنا شوید. این راهنمای آموزشی برای دانشجویان شبکه توضیح می‌دهد که هرکدام چه کاری انجام می‌دهند و چه زمانی از آن‌ها استفاده می‌شود.

در دنیای شبکه‌های کامپیوتری، دانستن تفاوت روتر و سوئیچ یکی از اولین و مهم‌ترین قدم‌ها برای دانشجویان و علاقه‌مندان به این حوزه است. این دو دستگاه از اصلی‌ترین اجزای زیرساخت شبکه محسوب می‌شوند و اگرچه در ظاهر مشابه‌اند، اما عملکرد، موقعیت استفاده و نقش آن‌ها در معماری شبکه کاملاً متفاوت است. در این مقاله به زبان ساده بررسی می‌کنیم که روتر و سوئیچ دقیقاً چه هستند، چه کاری انجام می‌دهند و چرا درک تفاوت آن‌ها برای طراحی و پیاده‌سازی یک شبکه موفق حیاتی است.

سوئیچ (Switch) چیست؟

سوئیچ، دستگاهی در لایه دوم (Data Link Layer) مدل OSI است که دستگاه‌های مختلف در یک شبکه محلی (LAN) را به هم متصل می‌کند. این اتصال، به شکل نقطه به نقطه و بر اساس آدرس MAC هر دستگاه انجام می‌شود.

سوئیچ چیست؟

مهم‌ترین وظایف سوئیچ در شبکه

  • ارسال داده‌ها فقط به دستگاه مقصد به جای ارسال به همه پورت‌ها (بر خلاف هاب‌ها)
  • یادگیری و ذخیره آدرس MAC هر دستگاه در جدول مخصوص (MAC Table)
  • ایجاد بستر ارتباطی سریع، بدون تداخل، و امن بین کلاینت‌ها
  • پشتیبانی از مفاهیمی مثل VLAN، STP، Port Security (در سوئیچ‌های مدیریتی)

انواع سوئیچ‌ها

  • سوئیچ غیرمدیریتی (Unmanaged): ساده، بدون تنظیمات خاص؛ مناسب شبکه‌های کوچک
  • سوئیچ مدیریتی (Managed): قابل پیکربندی، دارای قابلیت‌هایی مثل VLAN، مانیتورینگ، کنترل دسترسی
  • سوئیچ لایه ۳: پشتیبانی از مسیریابی بین VLANها، شبیه به یک روتر ساده درون شبکه

روتر (Router) چیست؟

روتر دستگاهی است که در لایه سوم مدل OSI (Network Layer) فعالیت می‌کند و وظیفه‌ی اصلی‌اش اتصال بین شبکه‌های مختلف و انتخاب بهترین مسیر برای انتقال بسته‌های داده است.

روتر چیست؟

مهمترین وظایف روتر در شبکه

  • اتصال شبکه داخلی به اینترنت (LAN  به WAN )
  • مسیریابی هوشمند بین شبکه‌ها با استفاده از پروتکل‌هایی مثل OSPF، EIGRP، BGP
  • ترجمه آدرس‌های IP پرایوت به پابلیک با استفاده از NAT
  • توزیع IP به دستگاه‌ها با استفاده از DHCP
  • پیاده‌سازی سیاست‌های امنیتی مثل فایروال، Access Control List

انواع روترها

  • روتر خانگی: ترکیب مودم، سوئیچ، DHCP و فایروال در یک دستگاه
  • روتر تجاری یا صنعتی: برای پیاده‌سازی مسیریابی پیشرفته در شرکت‌ها یا دیتاسنترها

جدول مقایسه روتر و سوئیچ

جدول مقایسه سوئیچ و روتر

چرا دانستن تفاوت روتر و سوییچ برای دانشجویان شبکه مهم است؟

در بسیاری از مصاحبه‌های استخدامی و آزمون‌های دوره‌های بین‌المللی مانند CompTIA Network+ ، MTCNA (میکروتیک) یا CCNA (سیسکو)، این سؤال به شکل‌های مختلف مطرح می‌شود:

"شما در حال طراحی شبکه‌ای برای یک شرکت هستید؛ برای چه کاربردی از سوئیچ استفاده می‌کنید؟ و چه زمانی روتر لازم دارید؟"

درک دقیق این تفاوت‌ها به شما اجازه می‌دهد تا بتوانید شبکه‌ای پایدار، امن و مقیاس‌پذیر طراحی کنید. برای مثال، اگر تنها از سوئیچ استفاده کنید و بخواهید شبکه‌ای به اینترنت متصل شود، به مشکل می‌خورید، چون سوئیچ مسیریابی و NAT را انجام نمی‌دهد. یا اگر بخواهید چند شبکه داخلی را از هم جدا نگه دارید، فقط یک سوئیچ کافی نیست.

نکات تکمیلی

  • سوئیچ لایه ۳ در عمل می‌تواند بین چند VLAN مسیریابی انجام دهد، اما به اندازه روتر قابل انعطاف و قدرتمند نیست.
  • در شبکه‌های حرفه‌ای، معمولاً از ترکیب چند سوئیچ و یک یا چند روتر استفاده می‌شود تا ارتباطات داخلی و خارجی به درستی مدیریت شوند.
  • برخی دستگاه‌ها مثل میکروتیک RB Series یا روترهای خانگی TP-Link، ترکیبی از روتر و سوئیچ هستند و چند نقش را با هم ایفا می‌کنند.

جمع بندی: چه زمانی باید از روتر یا سوییچ استفاده کنیم؟

اگر به دنبال اتصال چند کامپیوتر به یکدیگر هستید → از سوئیچ استفاده کنید.

اگر می‌خواهید به اینترنت متصل شوید یا چند شبکه را به هم وصل کنید → به روتر نیاز دارید.

در یک شبکه حرفه‌ای و مقیاس‌پذیر، سوئیچ و روتر مکمل هم هستند، نه جایگزین هم.

ادامه مسیر یادگیری

اگر به این موضوع علاقه‌مند شدید، شرکت در دوره‌های زیر می‌تواند پایه‌ی شما را برای ورود حرفه‌ای به دنیای شبکه بسازد: